|
Domena – ciąg identyfikacyjny systemu Domain Name System (DNS), który określa zakres autonomii administracyjnej, uprawnień lub kontroli w Internecie.Nazwa domeny składa się z co najmniej jednej części, które (nazywane technicznie etykietami) są umieszczone w pewnym poddrzewie struktury DNS. Etykiety te są łączone i rozdzielane kropkami, np. example.com. W pełni kwalifikowana nazwa domeny (FQDN) to nazwa domeny, która jest w zupełności określona za pomocą wszystkich etykiet w hierarchii DNS, bez pominięcia jakiejkolwiek części. W etykietach w DNS nie ma znaczenia wielkość liter, ale najczęściej nazwy domen są pisane małymi literami. Domena internetowa składa się z dwóch części: nazwy głównej oraz końcówki, czyli rozszerzenia. Nazwę główną bardzo często tworzy nazwa firmy/organizacji/akcji jej skrót, bądź nazwa działalności, którą dana firma wykonuje. Rozszerzenie jest odgórnie ustalone - można wybrać spośród możliwych propozycji. Każdy kraj posiada przypisane rozszerzenie np. Polska - .pl, Ukraina - .ua, Niemcy - .de, dla krajów Unii Europejskiej - .eu itd. Rozróżniamy domeny najwyższego poziomu: .com, .net, .org (zwane domenami globalnymi). Do tego pojawiają się rozszerzenia powstałe dla odróżnienia celu strony - lista domen najwyższego poziomu. Od stycznia 2014 roku pojawiły się nowe rozszerzenia (ponad 700 końcówek) tzw. nowe domeny. Nowe domeny dają możliwość stworzenia krótkiej, chwytliwej nazwy domeny bez historii. Dla przykładu nowe domeny to .hotel, .blog, .fitness, .bar etc. Wdrożenie wszystkich końcówek zajęło cały rok 2014. Dla przykładu adres "Słupsk" domeny.slupsk.edu.pl składa się z trzech wyrazów rozdzielonych kropkami. Aby lepiej zrozumieć sens domeny internetowej, dobrze jest przeanalizować elementy adresu "Domeny Słupsk": edu.pl to domena najwyższego poziomu mająca najbardziej ogólne znaczenie – przypisywana jest stronom wszystkich organizacji, slupsk.edu.pl to nazwa domeny wykupionej przez markę Grupa Słowińskie i odnosi się do projektu o nazwie Słupsk, natomiast domena domeny.slupsk.edu.pl identyfikuje serwis o domenach. Jak widać na powyższym przykładzie, domeny tworzą hierarchię, która pozwala katalogować zasoby dostępne poprzez protokół internetowy, takie jak komputery w sieci, strony internetowe czy inne usługi komunikujące się przez Internet, według pewnych kategorii, dzięki czemu adresy internetowe stają się uporządkowane i możliwe do zapamiętania. Każda z nazw domenowych może zawierać litery, cyfry lub znak '-', a wielkie i małe litery nie są odróżniane (obecnie możliwe jest także stosowanie narodowych znaków diakrytycznych w domenach typu IDN). Wiele nazw domen jest płatnych. FQDN (ang. fully qualified domain name) – pełna, jednoznaczna nazwa domenowa, określająca położenie danego węzła w systemie DNS.Składa się zwykle z nazwy hosta i co najmniej jednej domeny (etykiety) wyższego poziomu rozdzielonych symbolem "." i kończy się zawsze domeną najwyższego poziomu. Na przykład www.sluspk.edu.pl jest pełną nazwą domenową: www oznacza hosta, slupsk jest domeną drugiego poziomu, a .edu.pl domeną najwyższego poziomu. IDN (ang. internationalized domain name) – rodzaj domeny internetowej, zawierającej znaki spoza ASCII, czyli m.in. litery ze znakami diakrytycznymi (np. w języku polskim są to litery: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż).Ponieważ system nazw domenowych opiera się na siedmiobitowych znakach standardu ASCII, wielojęzyczne nazwy domen internetowych są przekształcane z formy zapisanej w Unikodzie do znaków siedmiobitowych, opierając się na sposobie zapisu zwanym Punycode, opisanym w RFC 3490 ↓. Technicznie nazwa domeny IDN składa się z alfabetu łacińskiego (bez znaków narodowych) i rozpoczyna się prefiksem "xn--", jest to informacja dla przeglądarki, że w nazwie znajdują się zakodowane znaki spoza ASCII. Jeśli wpiszemy taki adres do przeglądarki obsługującej IDN, wyświetli się nazwa domeny zawierająca znaki międzynarodowe. Podobnie jeśli wpiszemy do przeglądarki nazwę domeny wraz ze znakami międzynarodowymi, to zostaną one wewnętrznie przekodowane i poprawnie zinterpretowane, dzięki czemu wyświetli się zawartość strony www. Gdy domeny IDN nie były jeszcze popularne, do ich obsługi konieczna była instalacja dodatkowych rozszerzeń w programach. Obecnie wszystkie nowe przeglądarki internetowe, a także inne programy (np. pocztowe) standardowo obsługują domeny IDN. Standard IDN pozwolił nie tylko na używanie polskich znaków w domenach, można stosować także inne, m.in. arabskie, chińskie, greckie itp. Domaining (domeniarstwo) – forma działalności, polegająca na kupowaniu, sprzedawaniu, parkowaniu i kolekcjonowaniu domen internetowych.Domainer (domeniarz) to osoba zajmująca się domainingiem. Cybersquatting – praktyka kupowania domen internetowych w celu ich odsprzedawania po zawyżonej cenie. Cybersquatter to "dziki lokator internetowy".Wbrew niektórym opiniom, pod cybersquatting kwalifikuje się także rejestracja nazw, które nie są zastrzeżonymi znakami towarowymi, ale w dużym stopniu kojarzą się z daną firmą lub produktem istniejącym przed datą rejestracji domeny. Cybersquatterzy stosują metodę wykupywania rozmaitych wariantów domen, np. obok domeny zakończonej na.com wykupują domeny zakończone na.net lub.org, korzystając z faktu, że wiele podmiotów wolałoby zabezpieczyć dla siebie szereg domen najwyższego poziomu, a nie tylko domeny typu.com. Porywanie URL (ang. URL hijacking, także typosquatting) – technika oszukiwania użytkowników Internetu wykorzystująca typowe błędy literowe popełniane w trakcie wpisywania adresów internetowych w polu adresowym przeglądarki.Przykładowo, można zarejestrować domenę gogle.com lub gogole.com, wykorzystując fakt, że wielu użytkowników popełnia błąd polegający na pominięciu litery o w adresie (częsta wymowa tej nazwy w Polsce jako "gogle") lub zamianie litery przy szybkim wpisywaniu nazwy google. Domena taka, całkowicie legalna, może oferować rozmaite produkty sprzedawane przez właściciela "błędnej" domeny. Wyłudzanie domeny internetowej (ang. reverse domain hijacking) – praktyka, która polega na próbie przejęcia środkami prawnymi atrakcyjnej domeny internetowej, powołując się na swoje prawa do znaku towarowego/zastrzeżonej nazwy i oskarżając pierwotnego jej właściciela o naruszenie tych praw.Przykłady Niemcy Przykładem wyłudzania domeny jest akcja stacji telewizyjnej Deutsche Welle, która chciała uzyskać domenę dw.com od firmy Diamond Ware. To jednak jej się nie udało – WIPO napiętnowała tę próbę właśnie jako "reverse domain hijacking". Polska W Polsce Krakowska Fabryka Armatur chciała uzyskać domenę armatura.pl od firmy Venga. Była to próba nieudana, a Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji zwróciła uwagę, że sporne słowo jest używane w języku potocznym i kojarzy się z wyposażeniem łazienek, a zatem nie może być kojarzone tylko z jednym podmiotem. Kolejnym przykładem jest próba wyłudzania domeny oferta.eu od firmy TechVenture, przez abonenta domeny Oferta.pl (Wydawnictwo Prasowe A. Jezierskiego). W tym wypadku instytucją rozstrzygającą był ADR, którego orzeczenie ponownie wskazało na fakt próby zawłaszczenia słowa używanego w potocznym języku. Następnym przykładem jest wyrok w sprawie domeny friko.pl. Powodem w sprawie była firma Onet.pl S.A., pozwanym Jarosław Krawczyk, Ósemka Internet Media. W tym przypadku próba wyłudzenia domeny także zakończyła się oddaleniem powództwa, a Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji w uzasadnieniu potwierdził m.in. że słowo "friko", które weszło do języka potocznego jest wykorzystywane przez pozwanego w charakterze oznaczenia opisowego, wskazującego na bezpłatny charakter tego, do czego się ono odnosi. |
|